Zorgen over vluchtelingenopvang in woonwijk Stadshagen

Het voornemen van de gemeente Zwolle om een grootschalige opvanglocatie voor asielzoekers te realiseren aan de zuidzijde van De Tippe, in de woonwijk Stadshagen, leidt tot groeiende onrust onder bewoners. Volgens beschikbare informatie zou het gaan om een opvangvoorziening voor circa 400 personen, midden in een gebied dat recent is ontwikkeld als woonwijk. In het geldende bestemmingsplan Stadshagen II – De Tippe (2021) is geen maatschappelijke opvang opgenomen, wat bij veel inwoners tot vragen leidt. 

De bekendmaking van het plan komt dan ook voor velen als een verrassing. Bewoners geven aan zich overvallen te voelen en maken zich zorgen over de impact op hun leefomgeving, de verkeersdruk, sociale veiligheid en het gebrek aan transparante communicatie vanuit de gemeente. Ook wordt er getwijfeld aan de juridische basis van het besluit, mede omdat de opvangfunctie niet past binnen de huidige bestemming van het gebied. 

In de reactie op de ontstane onrust hebben wij het College maar liefst 30 schriftelijke vragen voorgelegd. Wij willen duidelijkheid over onder meer de rechtsgeldigheid van de locatiekeuze, de manier waarop bewoners zijn (of juist niet zijn) betrokken, en de verwachte gevolgen voor de wijk.  

Onze gestelde vragen: 

Rechtszekerheid en juridische basis 

1. Op basis van welk juridisch kader wordt de functiewijziging van het bestemmingsplan toegestaan, gezien het feit dat maatschappelijke opvang niet is opgenomen in het vigerende bestemmingsplan Stadshagen II – De Tippe (2021)? 

2.  Hoe wordt invulling gegeven aan de participatieplicht zoals vastgelegd in art. 16.55 lid 4 en art. 5.10 van de Omgevingswet? 

3.  Op welke wijze is voldaan aan de vereisten voor een zorgvuldige voorbereiding conform art. 3:2 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb)? 

4. Is er, gelet op het vertrouwensbeginsel (art. 3:4 lid 2 Awb), voldoende rekening gehouden met gerechtvaardigde verwachtingen van omwonenden die uitgingen van de oorspronkelijke bestemming? 

Participatie en inspraak 

5. Waarom is er gekozen voor een onlinebijeenkomst en wordt er slechts voor een handjevol “omwonenden” een openbare fysieke bijeenkomst gepland? 

6. Wie zijn precies de “omwonenden” die zijn uitgenodigd voor de fysieke sessies? Welke selectiecriteria zijn gehanteerd, en op basis van welke afstand tot de opvanglocatie? 

7. Welke straal rond de geplande opvanglocatie wordt gehanteerd bij het informeren en uitnodigen van bewoners? Wordt hier uniform beleid op toegepast? 

8. Is er ook contact gezocht met instellingen zoals de vrouwenopvang, maatschappelijke organisaties, scholen, zorginstellingen of wijkraden in de nabije omgeving? Zijn deze organisaties actief betrokken of uitgenodigd om hun standpunten in te brengen? 

9. Is er een participatieverslag beschikbaar, wordt deze gedeeld met de raad en hoe is dit gewogen bij de besluitvorming? 

10. Hoe wordt voorkomen dat, zoals in de uitspraak van Rb Overijssel (ECLI:NL:RBOVE:2024:1473), de participatie tekortschiet en daarmee de juridische basis wordt ondergraven? 

Sociale veiligheid en toezicht 

11. Welke maatregelen worden getroffen om sociale veiligheid in de directe omgeving van de opvanglocatie te waarborgen? 

12.  Komt er permanent toezicht op of nabij de locatie, en hoe wordt dit gefinancierd en georganiseerd? 

13.  Hoe wordt omgegaan met signalen van mogelijke overlast of spanningen in de wijk? 

Verkeersdruk en overlast 

14. Is er een verkeersanalyse uitgevoerd om de impact van 400 extra bewoners (plus personeel/bezoekers) op de verkeersdruk in de wijk in kaart te brengen? 

15. Welke maatregelen worden overwogen om parkeerdruk, verkeersveiligheid en geluidsoverlast te beperken? 

16.  Worden buurtbewoners structureel betrokken bij de evaluatie van de effecten na ingebruikname van de opvang? 

Jurisprudentie en precedentwerking 

17. Hoe wordt rekening gehouden met de uitspraak van de Rb Oost-Brabant (ECLI:NL:RBOBR:2024:6554), waarin werd erkend dat opvang in een woonwijk vrijwel onvermijdelijk leidt tot overlast en aantasting van woonkwaliteit? 

18. Wat betekent deze uitspraak voor de risicoafweging en besluitvorming in dit specifieke geval? 

Toepasselijkheid van het Didam-arrest 

19. Is het college van oordeel dat het Didam-arrest (HR 26 november 2021, ECLI:NL:HR:2021:1778) van toepassing is op de aanwijzing of uitgifte van de locatie voor de opvangvoorziening? 

20. Is er sprake van een exclusieve gunning aan het COA, en zo ja: is hierbij een transparante, objectieve en non-discriminatoire procedure gevolgd? 

21. Indien geen openbare selectie heeft plaatsgevonden: op welke gronden acht het college dit juridisch houdbaar, gelet op de vereisten van gelijke toegang tot schaarse publieke ruimte? 

Transparantie en tijdigheid van besluitvorming 

22. Hoe weegt het College dat de opvanglocatie volledig onverwachts en zonder vooraankondiging op deze specifieke plek wordt voorzien, met een geplande ingebruikname al begin 2027? 

23. Waarom is deze locatie niet eerder in beeld gebracht bij de ontwikkeling van De Tippe, dan wel expliciet ingetekend in de bouw- en bestemmingsplannen, zodat woningzoekenden vooraf hadden kunnen afwegen of zij naast een grootschalige opvanglocatie zouden willen wonen? 

24. Acht het College het in overeenstemming met het vertrouwensbeginsel (art. 3:4 lid 2 Awb) en de zorgvuldige voorbereiding (art. 3:2 Awb) dat bewoners nu worden geconfronteerd met een fundamentele functiewijziging zonder dat dit in het planologisch proces is meegenomen? 

25. Acht het College dit in lijn met transparant en betrouwbaar bestuur, waarbij inwoners daadwerkelijk invloed hebben op hun leefomgeving? 

Vertrouwen in de overheid 

26. Begrijpt het College welke impact deze plotselinge ontwikkeling heeft op de inwoners van Zwolle, met name op hun vertrouwen in de overheid en in zorgvuldig en transparant bestuur? 

27. Op welke wijze is het College van plan dit vertrouwen actief te herstellen of te behouden, nu bewoners zich overvallen voelen door een besluit dat fundamenteel afwijkt van eerdere verwachtingen, plannen en communicatie? 

Inconsistentie met HANZA-principes 

28. De gemeente Zwolle werkt volgens de HANZA-methodiek (Helder, Aansluitend, Nabij, Zorgvuldig en Aantoonbaar) bij participatie en communicatie. Op welke manier rijmt het College de gang van zaken rondom deze opvanglocatie met deze zelfopgelegde uitgangspunten? 

29. Acht het College de gevolgde werkwijze — met late, digitale communicatie, beperkte uitnodigingen en onduidelijke besluitvorming — in overeenstemming met deze principes? 

30. Indien de HANZA-methodiek hier niet is toegepast zoals bedoeld: wat zegt dit over de waarde en betrouwbaarheid van participatiebeleid in andere toekomstige trajecten? 

Als inwoners jarenlang vertrouwen op een vastgelegd bestemmingsplan, mag een ingrijpende wijziging als deze niet zomaar, zonder heldere motivering en participatie, worden doorgevoerd. Wij verwachten van het College dat het de zorgen van bewoners serieus neemt en openheid van zaken geeft!  

*Foto: Wonen in De Tippe (VanWonen)