Themadebat Klimaat & Energie: Kritische vragen over afval en zorgen over betaalbaarheid warmtebeleid

Op maandag 14 april 2025 vond in de gemeenteraad het themadebat Klimaat & Energie plaats. Tijdens dit debat werden meerdere raadsbrieven behandeld en twee belangrijke raadsvoorstellen besproken, namelijk het kader voor het Warmteplan en de Zwolse Isolatie- en Besparingsaanpak. Wij hebben vooral aandacht gevraagd voor het afvalbeleid en het warmtebeleid van de gemeente.

Afvalbeleid: meten is weten, maar ervaren is gelovenAl eerder hebben wij het College gevraagd of inwoners waar voor hun geld krijgen als het gaat om de afvalstoffenheffing. Destijds kwam er geen helder antwoord. Daarom stelden we de vraag opnieuw tijdens het themadebat, dit keer zonder ruimte voor omwegen.

Volgens het College wijzen metingen uit dat de stad schoner is geworden, maar veel inwoners ervaren dit anders. Hoe verklaart het College dit verschil? Het is vergelijkbaar met een huisarts die zegt: “Volgens de cijfers gaat het beter,” terwijl de patiënt zich nog steeds beroerd voelt. Beleving telt óók mee! Daarnaast wezen we op de toename van meldingen over bijplaatsingen van afval bij containers, en vroegen we aan wie de opruimkosten precies worden doorberekend. Ondanks verbeterde registratie worden we immers nog steeds overspoeld met foto’s van afvalbende in de stad. Wij willen van het College weten hoe dit kan, én wat eraan gedaan wordt.

Zorgen om betaalbaarheid en zeggenschap van warmtebeleidDe ambities van het Zwolse Warmteprogramma zijn duidelijk: Zwolle moet van het aardgas af. Wij steunen dat doel, maar maken ons grote zorgen over de manier waarop het College dit nu wil organiseren. In de nieuwe Warmteplannen, die straks juridisch bindend zijn, wordt bepaald welk alternatief voor aardgas gekozen wordt, wanneer het gas wordt afgesloten en wat inwoners nog wel of niet mogen doen in hun woning. Maar van duidelijke financiële kaders is nog geen sprake. Wat betekent het dat er gekozen wordt voor “de laagste maatschappelijke kosten”? En betekent dat dat inwoners straks juist méér betalen?

Het risico ligt nu bij de bewoners, terwijl het College de regie houdt. Dat roept bij ons de vraag op: hoe wordt in elk Warmteplan aantoonbaar gemaakt dat het gekozen alternatief betaalbaar is, juist ook voor lage inkomens? En wat gebeurt er als later blijkt dat de kosten toch hoger uitvallen? Kunnen bewoners dan nog kiezen, of is het simpelweg tekenen bij het kruisje? Wij hebben daarom een motie ingediend waarin we pleiten voor een onafhankelijke betaalbaarheidstoets voorafgaand aan elk Warmteplan, uitgesplitst naar verschillende inkomensgroepen. Deze toets moet bovendien openbaar zijn vóórdat de raad besluit.

Participatie of voorlichting?Ook over participatie zijn we kritisch. Het College spreekt van “leren al doende” en “flexibel reageren”, maar in praktijk lijkt het informeren van inwoners het belangrijkste communicatiemiddel. Voor ons voelt dit meer als voorlichting dan als echte inspraak. En zonder inzicht in de gevolgen kunnen raad en inwoners zich nauwelijks goed uitspreken.

Een positieve uitzondering is de regeling Warm Thuis, die gericht is op ondersteuning van inwoners met een laag inkomen. De voortzetting van deze regeling tot 2026 én de uitbreiding naar 150% van de bijstandsnorm juichen wij dan ook toe. Dit is een aanpak om te koesteren en verder uit te breiden.

Wij blijven ons inzetten voor een schoon Zwolle en een eerlijk, betaalbaar klimaatbeleid waarin alle inwoners mee kunnen komen, ook als het gaat om de energietransitie.